Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

Μονή Προφήτη Ηλία, Ζέλι Λοκρίδος, Φθιώτιδα

πηγή

Η έρημη σήμερα Μονή βρίσκεται στη θέση Κάκαρος, σε απόσταση 11 χιλιομέτρων βορειοδυτικά από το χωριό Ζέλι της Λοκρίδας επάνω στο όρος Καλλίδρομο και κοντά στο ασκητήριο του Αγίου Σεραφείμ.


Η είσοδος του οχυρωματικού περιβόλου.
πηγή
Είναι ένα επιβλητικό μοναστηριακό συγκρότημα με οχυρωματικό περίβολο, αφιερωμένο  στον Προφήτη Ηλία. 

Η ακριβής χρονολογία κτίσης της μονής είναι άγνωστη, πιθανόν ανεγέρθηκε στην περίοδο της Φραγκοκρατίας όπως συμπεραίνουμε από τη χρήση "σπασμένων" αψίδων γοτθικού τύπου σε διάφορα σημεία των κατασκευών. 

Η σημερινή της όμως μορφή είναι αποτέλεσμα των εκτεταμένων επεμβάσεων και αναδιαρρυθμίσεων που υπέστη κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας και στη θέση αυτή υπήρχε το αρχαίο προχριστιανικό φρούριο της Ομηρικής πόλης Τάρφος. Μία επιγραφή που φυλάσσεται στο Σχολείο του Ζελίου, προχριστιανικής εποχής, ήταν εντοιχισμένη στην είσοδο της Μονής και αναφέρεται σε κάποιο αφιέρωμα προς τους θεούς ενός Σωσιτέλη και της γυναίκας του Ξενύλας. 

Αντίγραφο της αρχαίας επιγραφής που αναφέρεται σε κάποιο αφιέρωμα προς τους θεούς
ενός Σωσιτέλη και της γυναίκας του Ξενύλας.
πηγή

Το Καθολικό της Μονής
πηγή
Η μονή διαθέτει έναν επιβλητικό οχυρωματικό περίβολο, που διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση.

Το καθολικό στη σημερινή του μορφή είναι μονόχωρο, καμαροσκεπές, με τρεις μεγάλες αντηρίδες στη νότια πλευρά του και με τοιχογραφικό διάκοσμο του τέλους του 18ου αιώνα.

Ωστόσο τα κλεισμένα οξυκόρυφα τοξωτά ανοίγματα στους πλάγιους τοίχους μαρτυρούν ότι στην αρχική του μορφή ήταν τρίκλιτη βασιλική, που πιθανότατα ανεγέρθηκε με την επίδραση δυτικών προτύπων. Ανάλογα στοιχεία εμφραγμένων οξυκόρυφων τόξων απαντούν και στα υπόλοιπα κτίσματα της μονής. Τα κελλιά είναι διώροφα και καταλαμβάνουν τις τέσσερις πλευρές του περιβόλου.


Το Καθολικό της Μονής
πηγή
Το Καθολικό της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή
Τα κτήματα της Μονής του Προφήτη Ηλία ήτανε πολλά και έφθαναν μέχρι και τον κάμπο του Μώλου. 

Στο Μοναστήρι αυτό μόνασε ο Όσιος Σεραφείμ ο "Του Ζελίου Βλαστός" και εκεί συγκεντρώθηκαν οι Λοκροί τον Αύγουστο του 1825 πριν την μάχη των Βασιλικών. 

Στις ανάγκες του αγώνα η Μονή προσέφερε και γρόσια και ζώα αλλά και τρόφιμα. 

Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής του Προφήτη Ηλία τον Μάϊο του 1944 δέχθηκε τη χαριστική βολή από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής τα οποία απεστέγασαν όλους τους χώρου.

Άποψη του εσωτερικού περιβόλου της Μονής
πηγή
Άποψη του εσωτερικού περιβόλου της Μονής
πηγή


ο Όσιος Σεραφείμ ο "Του Ζελίου Βλαστός"
Ο Όσιος Σεραφείμ που το κοσμικό του όνομα ήταν Σωτήριος γεννήθηκε στο Ζέλι της Φθιώτιδος το 1527, από γονείς πολύ ενάρετους και ευσεβείς και από αρκετά μικρός, είχε μια φλογερή και άσβεστη κλίση προς την ανάγνωση και μελέτη των Αγίων Γραφών καθώς επίσης και στην ασκητική ζωή.

Σε νεαρή ηλικία και παρά την προσωρινή άρνηση των γονέων του να το πράξει, μετέβηκε στο Μονύδριο του Προφήτη Ηλία, στο όρος Κάρκαρα, όπου εκεί έκτισε ναό αφιερωμένο στο όνομα του Σωτήρος Χριστού και ασκήτευε εκεί.

Γρήγορα η φήμη του έγινε εξαπλώθηκε και έγινε γνωστή και άρχισε να έχει συχνές επισκέψεις από τους γονείς του, φίλους του αλλά και ευσεβείς πιστούς, οι οποίοι κατέφευγαν στον όσιο για να τους συμβουλεύσει και να τους βοηθήσει. 

Για το λόγο αυτό εγκατέλειψε το αγαπημένο του σπήλαιο και πήγε στο μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων.

Γρήγορα όμως έφυγε και από αυτή τη Μονή και πήγε στο Μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στο Σαγμάτιο όρος, μεταξύ Βοιωτίας και Εύβοιας. 

ο Όσιος Σεραφείμ ο "Του Ζελίου Βλαστός"
Εκεί γρήγορα έλαμψε ως πνευματικός αστέρας πρώτου μεγέθους και ο ηγούμενος τον έκαρε μοναχό δίδοντάς του το όνομα Σεραφείμ ενώ λίγο αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος αλλά και πρεσβύτερος.

Λίγο αργότερα και για να αποφύγει τη ματαιοδοξία λόγω της φήμης των αρετών του, ζήτησε την άδεια του ηγούμενου και εγκατέλειψε τη Μονή της μετανοίας του και έφθασε στα δυτικά του Ελικώνα, στην τοποθεσία Δομπού, όπου έκτισε ναό του Σωτήρος, μερικά κελιά και κάλεσε κοντά του μερικούς μοναχούς. Εκεί ασκήτευσε επί δέκα έτη, διδάσκοντας τους άλλους μοναχούς τα σωτήρια διδάγματα της μοναχικής ζωής. 

Κοιμήθηκε οσιακά σε ηλικία 75 ετών, στις 6 Μαΐου, ημέρα που τιμάται η μνήμη του, του 1602 ήμερα της Μεσοπεντηκοστής στις 6 το απόγευμα, αφού προείδε την κοίμηση του και κοινώνησε των αχράντων Μυστηρίων.

Τοιχογραφίες του τέμπλου του καθολικού © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Αριστερά Η Παναγία Βρεφοκρατούσα από το τέμπλο του καθολικού και
δεξιά Τοιχογραφίες από το εσωτερικό του καθολικού 
© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού



Άποψη της Μονής
Φτάνετε στην Μονή από έναν καλής βατότητας χωματόδρομο μέσα από εντυπωσιακής ομορφιάς τοπία. 

Η οχυρή θέση που είναι χτισμένο το μοναστήρι δεσπόζει σε μια μικρή εύφορη κοιλάδα, ιδιαίτερα γραφική με τις απαλές λοφογραμμές της και τα τελευταία χρόνια με ενέργειες του Δήμου Ελάτειας έχει ξεκινήσει προσπάθεια αναστήλωσης της Μονής.

Πριν την επίσκεψή σας στη Μονή φροντίστε να μιλήσετε με τον ιερέα της Ελάτειας ή τον Δήμο ή και ακόμη και με την 24η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Ε.Β.Α.) της Λαμίας στο τηλέφωνο: (+30) 22310 47628 και να βεβαιωθείτε ότι θα βρείτε ανοικτά την Μονή ή αλλιώς να προμηθευτείτε τα κλειδιά.

Η Μονή γιορτάζει την 20η Ιουλίου.